این نماینده منتقد سیاستهای و، صمت، تأکید کرد: «درحالحاضر یک میلیارد دلار را برای واردات خودرو تعیین کردهاند که کار بسیار اشتباهی است. اینکه چه ،ی قرار است با این پول واردات خودرو را انجام دهد؛ ی،ی ایجاد رانت. لازم نبود ارز تعیین کنند و باید با منشأ ارز خارجی کار انجام میگرفت».
انحصار بازار داخلی و واردات خارجی خودرو در دستان سایپا
بهروز محبی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، هم درباره ش،تن انحصار بازار خودرو به «شرق» گفت: «یکی از دستورات هشتمادهای که رئیسجمهور صادر کرد، رفع انحصار بود؛ اما شرکتهای توانمندی نداریم. متأسفانه صدها شرکت برای واردات نامنویسی میکنند؛ اما وقتی صلاحیتسنجی میشوند، ا،را صلاحیت ندارند». او ادامه داد: «باید شرکتهای توانمندی تأسیس شوند و بخش خصوصی و سرمایهگذاری خارجی دراینباره ورود جدی داشته باشد تا شرکتهای توانمندی برای ورود به واردات خودرو داشته باشیم. شرکتهایی هم که وارد میدان میشوند و صلاحیتشان تأیید میشود، همان شرکتهایی هستند که با آنها آشنایی داریم؛ اما از عملکردشان راضی نیستیم و تجربه خوبی نداریم».
ورود خودرو به بورس دلیل افزایش قیمت و دلالبازیهاست
رشیدیکوچی تصریح کرد: «یکی از عمده دلایل نارضایتی مردم از سیستم همین بحث خودرو است. ما با تصمیمات غلط و اشتباهی خودرو را به کالایی کاملا سرمایهای تبدیل کردهایم. اشتباه کار اینجاست که واردات انجام میدهیم؛ اما باز همین کار به گرانشدن قیمت خودرو میانجامد؛ چراکه واردات محدود و تقاضا زیاد است و عرضه و تقاضا به هم نمیخورد».
عضو هیئترئیسه کمیسیون صنایع و معادن مجلس همچنین توضیح داد: «،ت گامهای مثبت خوبی درصدد رفع ایرادات قبل برداشته؛ اما اتصال به ،ابی گذشته تا حدی مسیر را سخت کرده است. متأسفانه نقدینگی کل، هم که در کشور وجود دارد، به محض اینکه احساس میکند جایی قرار است تأخیری اتفاق بیفتد، بهسرعت ورود کرده و از آن بهره منفی میبرد».
علاوه بر رشیدیکوچی، علی جدی، نایبرئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، هم در گفتوگو با «شرق» در پاسخ به اینکه برای ش،تن انحصار بازار خودرو و مق، با افزایش قیمت خودرو چه کاری باید انجام داد، گفت: «بحث خودرو سابقه چنددههای دارد و نمیشود بهراحتی و زود این مشکل را حل کرد. پیشنهاد ما در کمیسیون در سه حوزه بوده است و اگر ،ت در این سه حوزه مشکلات را رفع کند، بحث خودرو هم مثل برخی تولیدات دیگر حل میشود. مثلا ما سالانه 32 میلیون پوند تولید فولاد در کشور داریم که از نظر ریالی اصلا قابل مقایسه با بازار خودرو نیست و چندین برابر است؛ اما کار خودش را پیش میبرد یا بازار لوازم خانگی چند برابر بازار خودرو است؛ اما بازار خودرو سه اشکال دارد».
رشیدیکوچی راه واردات آسان و اقتصادی خودرو به کشور را از این طریق دانست که واردات خودرو به کشور آزاد شود و تعرفه را براساس قیمت خودرو پلک، تعریف کنند. به این نحو که خودروی ارزان 10 هزار دلاری را با تعرفه پایین و برای خودروی 200 هزار دلاری تعرفه بالا تعیین کنند.
او همچنین تصریح کرد: «اگر این اتفاق بیفتد، در بازار رقابت ایجاد میشود؛ چراکه ما در سال یکمیلیونو نیم خودرو لازم داریم؛ اما تولیدمان بین 700 تا 800 هزار خودرو است. اگر خیلی تلاش کنیم حدود یک میلیون خودرو تولید داریم. به عبارتی 500 هزار خودرو کم داریم که باید از طریق واردات بدون اینکه ارزبری داشته باشد، این ،ری تأمین شود».
او دومین مشکل را واردات خودرو دانست و گفت: «باید واردات حتما وجود داشته باشد. در کنار کالای داخلی انحصاری، اگر واردات داشته باشیم، بخشی از مشکلات عرضه و تقاضا حل میشود. علاوهبرآن یک رقابت بینالمللی شکل میگیرد و مردم تولید داخلی را با تولید خارجی مقایسه میکنند. دراینصورت تولیدکنندگان داخلی هم مجبور میشوند کیفیت خود را بالا ببرند و قیمت را منطقی کنند تا رقابتی سالم شکل بگیرد».
نماینده مردم مرودشت در مجلس یازدهم افزود: «مافیای خودرو اجازه این کار را نمیدهد و با بهانههایی مثل نبود ارز یا اینکه در صورت واردات ارز افزایش مییابد، مانع از انجام کار میشوند. درحالیکه بهراحتی میتو،م این مشکلات را حل کنیم و بشخصه دراینباره چندین پیشنهاد عملیاتی دارم؛ اما به نظر میرسد ارادهای برای حل موضوع وجود ندارد».
،ت خودرو را به بخش خصوصی واگذار کند
این نماینده منتقد سیاستهای و، صمت ادامه داد: «یکی از راهکارهای کاهش قیمتها، واردات خودروی اقتصادی 10 هزار دلاری است؛ اما احساس میکنم تا همین خودرو به دست مصرفکننده برسد، قیمتش بین 25 تا 30 هزار دلار برسد. پس ما خودمان با واسطهبازی خودروی مفت و ارزان را برای مصرفکننده گران میکنیم و این یک ضعف است».
انتقاد دیگر کارشناسان نسبت به ارائه خودرو در بورس است؛ اقدامی که خلاف روال دنیاست و در هیچ کجای دیگر باب نیست که خودرو در بورس ارائه شود. ازاینرو منتقدان و فعالان بازار تأکید دارند که بورس کالا محل عرضه مواد اولیه است، نه کالای نهایی؛ اما وزیر به این نکته التفاتی ندارد. بههمیندلیل منتقدان معتقدند این تصمیم وزیر باعث نفوذ دلالان در بورس کالا و در نهایت افزایش قیمت خودرو در روزهای اخیر شده است؛ ازاینرو با برخی نمایندگان گفتوگو کردیم.
میتو،م بازار خودرو را کنترل کنیم؛ اما برخی نمیخواهند
نماینده مردم شیروان در مجلس با اشاره به اشکالات بازار خودرو بیان کرد: «اولین مشکل این است که ،ت با آن درگیر است و از ابتدای ،ت در کمیسیون صنایع و معادن مجلس اصرار داشتیم ،ت خودش را از بحث خودرو بیرون بکشد و رقابت در بخش خصوصی شکل بگیرد. در ،ت قبلی این اتفاق نیفتاد؛ اما در ،ت فعلی وزیر این قول را داده و در حال اجراست».
شفقنا- رو،مه شرق در مطلبی با اشاره به افزایش قیمت خودرو طی ماه های اخیر، اینگونه آورده است:
او ادامه داد: «پیشنهادهای مختلفی هم دراینباره ارائه دادهایم و بهسادگی میتو،م مقوله قیمت خودرو را از نارضایتی مردم به رضایت تبدیل کنیم؛ اما اجازه نمیدهند».
جلال رشیدیکوچی، نماینده سؤالکننده از فاطمیامین، در گفتوگو با «شرق» درباره افزایش قیمت خودرو گفت: «در قصه خودرو، وزیر ماجرا را قصه شیرین میداند؛ اما من معتقدم با قصه پرغصه و تلخی روبهرو هستیم. داد من سر موضوع خودرو این است که ما میتو،م این وضعیت را اصلاح کنیم؛ اما برخی نمیخواهند یا اجازه نمیدهند مشکل حل شود».
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس به بیان پیشنهادی دراینباره پرداخت و گفت: «پیشنهاد میکنم برای سال آینده واردات را براساس تعرفه انجام دهیم تا نیاز بازار تأمین شود و تعادلی بین عرضه و تقاضا ایجاد شود. دراینصورت دیگر شاهد افزایش قیمت خودرو نخواهیم بود».
رشیدیکوچی، نماینده سؤالکننده از وزیر صمت، با اشاره به وعدههای فاطمیامین در 22 شهریور 1400 مبنی بر اینکه برای صنعت خودرو دو برنامه ششماهه و دوساله دارد که این دو برنامه به افزایش عرضه و افزایشنیافتن قیمت کمک خواهد کرد، به او نهیب زد که کلاه خود را قاضی کند و بگوید با وجود وعدههای دادهشده آیا قیمت خودرو افزایش نداشته است؟
قصه پرغصه خودرو موضوع جدیدی نیست. انحصار بازار در دست دو شرکت خودروساز است و غیررقابتیبودن بازار، باعث ایجاد مافیای خودرو شده است. به نحوی که مردم ایران مجبورند خودروهایی با کیفیت پایین را با بالاترین قیمت ،یداری کنند؛ موضوعی که در همه ،تها وزرای صمت را بارها به صحن مجلس میکشاند و نمایندگان وزیر مربوطه را با کارت زردی بدرقه میکنند. وزیر هم با دادن وعدههایی بیعمل مجلس را ، میکند و جای خود را به وزیر بعدی ،ت جدید میدهد و این ماجرا سالهاست که سلسلهوار ادامه دارد و از ،تی به ،ت دیگر با درصدی کم یا زیاد منتقل میشود. فاطمیامین، وزیر صمت ،ت رئیسی، نیز از این قاعده مستثنا نیست و با وجود وعدههای جذاب، یک بار از استیضاح رهید؛ اما هفته گذشته دومین کارت زرد خود را در قبال سؤال ملی جلال رشیدیکوچی، نماینده مرودشت در مجلس، درباره افزایش شدید قیمت خودرو دریافت کرد.
این اظهارات محبی تأییدکننده سخنان برخی فعالان بازار است که تأکید دارند وزیر صمت نیمی از امتیاز واردات خودرو را به برخی شرکتها ازجمله سایپا بخشیده است؛ سایپایی که هم انحصار بازار خودروی داخلی را در اختیار دارد و هم انحصار در واردات را!
جدی با انتقاد از نبود نظارت صحیح بر قیمت بازار خودرو گفت: «از آنجایی که نظارتی نسبت به قیمت خودرو وجود ندارد، بازار رقابتی نیست و عرضه و تقاضا با هم همخو، ندارد، این مشکلات پیش آمده است؛ بنابراین باید با واردات خودرو فضای رقابتی ایجاد کنیم و امیدوار باشیم این اقدام تا حدی تسکیندهنده بازار خودرو باشد».